Wydarzenia

RADZISZOWIANIE NIEZŁOMNI - czyli o bohaterskich postawach mieszkańców naszej miejscowości podczas II wojny światowej

Dzięki zaangażowaniu i tytanicznej pracy pana Janusza Bierówki przy wsparciu jego małżonki, Barbary mogliśmy poznać nieznane wielu osobom fakty z historii Radziszowa związane z okresem wojennym. Państwo Bierówkowie zaangażowali się w ogromne przedsięwzięcie, którego efektem był cykl spotkań mieszkańców Radziszowa z historią.

W niedzielę, 28 września spora grupa radziszowian pojawiła się w krakowskim Muzeum Schindlera, gdzie miała miejsce projekcja filmu dokumentalnego „Dziedzictwo Sprawiedliwych” w reżyserii Dariusza Walusiaka. Na spotkanie przybyło z Izraela rodzeństwo Wassermannów, Żydów uratowanych przez państwa Tomków mieszkających w czasie wojny w Radziszowie oraz pan Mirko Colić z Belgradu, krewny państwa Tomków. W filmie zobaczyliśmy wzruszające wspomnienia uratowanych od zagłady, a także wspomnienia świadków tych wydarzeń – pań Stanisławy Rak i Wandy Marszałek. Po projekcji filmu odbyła się dyskusja panelowa z udziałem dr Edyty Gawron z Instytutu Judaistyki UJ, Dariusza Walusiaka - reżysera filmu oraz Janusza Bierówki ze Stowarzyszenia „Nasz Radziszów”. Rozmowa dotyczyła nie tylko filmu, poruszano szersze kwestie związane z postawą Polaków wobec tragicznych losów Żydów podczas II wojny światowej. Trzeba przyznać, że emocje podczas dyskusji były ogromne!  Nazajutrz, to jest w poniedziałek 29 września w Dworze Dzieduszyckich została otwarta wystawa „II wojna światowa – losy radziszowian”. Przybyło na nią wielu mieszkańców naszej miejscowości, co może świadczyć o tym, jak ogromne jest zainteresowanie historią Radziszowa. Zaszczyciło nas swoją obecnością rodzeństwo Wassermanów z Izraela i pan Mirko Colić. Wystawa została przygotowana profesjonalnie i z ogromnym pietyzmem przez Barbarę i Janusza Bierówków, a jej otwarcie poprzedziła prezentacja multimedialna. Mogliśmy w jej trakcie zobaczyć zdjęcia radziszowian, którzy odznaczyli się odwagą, a wręcz bohaterstwem w czasie II wojny światowej. Wśród nich rodzinę państwa Toszów, którzy ukrywali w swoim domu Żyda i zostali uhonorowani medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przyznawanym przez Instytut Yad Vashem w Izraelu. W trakcie oprowadzania po wystawie pani Barbara Bierówka szczegółowo opowiadała o prezentowanych w gablotach dokumentach – świadectwach tamtych dni. Okazuje się, że wśród nas byli prawdziwi bohaterowie. Mieszkali tuż obok, dokonywali heroicznych czynów codziennie narażając życie własne i swoich rodzin. Przez wiele lat niewiele się o tym mówiło, a jeżeli już, to szeptem i w kręgu zaufanych osób. To, co zobaczyliśmy na wystawie skłania do refleksji. Do zadania sobie pytania o granice poświęcenia człowieka dla ratowania innego. Pytania o skalę cierpienia ludzi zesłanych na Syberię, prześladowanych, będących świadkami śmierci swoich bliskich. Przeżywających dramatyczne dni II wojny światowej w Radziszowie. Dlatego, aby być może uzyskać odpowiedzi na te pytania i pogłębić swoją wiedzę, radziszowianie licznie przybyli do Dworu Dzieduszyckich w niedzielę 5 października. To było spotkanie ze świadkami historii Radziszowa. Osobami starszymi, które same lub z opowiadań swoich bliskich pamiętają czasy II wojny światowej. Zanim rozpoczęło się spotkanie, pan Janusz Bierówka oprowadził przybyłych po wystawie. Opowiedział bardzo szczegółowo o mieszkańcach Radziszowa, którzy w różnoraki sposób zaangażowani byli w działania wojenne. Omówił zgromadzone w gablotach dokumenty.  Następnie państwo Bierówkowie poprosili przybyłych do Dworu o podzielenie się swoimi osobistymi wspomnieniami bądź znanymi im z opowiadań bliskich, a związanymi z okresem 1939 – 1945 w Radziszowie. To były wzruszające, a momentami wstrząsające relacje. Swoje przeżycia przedstawiły między innymi panie: Antonina Krupnik, Janina Janik, Stanisława Rak, Wanda Marszałek, pani Blakowa, panowie Pocięgiel i Paciorek. Opowiadali o pierwszych dniach wojny, ucieczce przed Niemcami, okresie okupacji, próbach przetrwania tego trudnego okresu, a także o wejściu do Radziszowa wojsk sowieckich w 1945 roku. Wspominali ludzi, którzy udzielali pomocy ukrywającym się w naszej miejscowości Żydom, a także uciekinierom z Warszawy i Wielkopolski.  Kończąc spotkanie pan Janusz Bierówka przekazał informację, iż nadal gromadzi materiały związane z wojenną historią Radziszowa. Zgłosiło się do niego wiele osób, które chciałyby te wydarzenia zrelacjonować lub przekazać jakieś dokumenty z tego okresu. Pozostaje tylko przyklasnąć tej cennej inicjatywie! I sparafrazować słowa ks. Jana Twardowskiego: „Śpieszmy się rozmawiać z ludźmi, tak szybko odchodzą…”

Maria Żurek